Ania Chraniuk

Temat superwizji w coachingu wciąż jeszcze jest niezgłębiony… jesteśmy na etapie badania, opisywania, wyznaczania norm, zasad, pewnych ram dla superwizji, dla tego jaka powinna być, jak wyglądać. Od dłuższego czasu wspólnie z Kasią praktykujemy, a jednocześnie podchodzimy bardzo refleksyjnie do tego co robimy – czytamy, wymieniamy się spostrzeżeniami, należymy do grupy interwizyjnej… Po co? Po pierwsze, jak już wiecie, bo superwizja to nasza pasja, a po drugie – zależy nam aby była ona powszechna, aby była standardem, aby w znacznym stopniu potwierdzała jakość Coacha, który jej podlega.

Tym razem naszej refleksji poddany został temat rodzajów superwizji indywidualnej – tego, jak się ona dzieli, jak pracować z Coachem-Klientem indywidualnie, z czego korzystać i jak by superwizja była efektywna…

Dla mnie osobiście temat niezwykle ważny, bo właśnie superwizja indywidualna mojemu sercu, ale też doświadczeniu jest najbliższa.

Podział superwizji indywidualnej ze względu na…

Superwizję indywidualną możemy podzielić ze względu na to, co daje nam punkt wyjścia do pracy z Coachem-Klientem. Co mam na myśli? W zależności od tego z czym przychodzi Coach-Klient na superwizję, jaki ma temat, cel dobieramy sposób pracy w superwizji indywidualnej. Ważne jest tutaj jednak to, aby być elastycznym – aby sposób prowadzenia superwizji dopasować absolutnie do potrzeb Coacha-Klienta, do jego oczekiwań na superwizję. Jeśli będziemy mieli punkt wyjścia – cel na superwizję, będziemy mogli przeprowadzić ją efektywnie – będziemy mieli możliwość zaramowania sesji superwizyjnej tak, aby była ona najbardziej użyteczna dla naszego Coacha-Klienta. W tym miejscu warto też zastanowić się, jakiemu rodzajowi superwizji podlega dany temat, czy będzie on wymagał superwizji normatywnej, problemowej czy też rozwojowej. Mając taki obraz wiemy, jaki materiał jest nam potrzebny, co musimy jako superwizorzy mieć, aby superwizja była efektywna.

Przykład 1: Jeśli Coach-Klient przychodzi z tematem normatywnym – warto abyśmy mieli próbkę jego sesji, tego jak pracuje – w formie nagrania, uczestnictwa w realnej sesji czy też prowadzenia sesji kiedy to my jako superwizorzy wcielamy się w rolę Klienta).

Przykład 2: Jeśli Coach-Klient przychodzi z tematem rozwojowym – możemy superwizję poprowadzić w oparciu o rozmowę superwizyjną, nie jest nam niezbędny materiał, w jaki sposób Coach-Klient prowadzi superwizję.

Przykład 3: Jeśli Coach-Klient przychodzi z tematem problemowym – warto abyśmy wiedzieli czego problem dotyczy, wtedy dobieramy formę pracy – na materiale (np. kiedy Coach-Klient chce się przyjrzeć temu czy, jakie zadaje mocne pytania – uważa że ma problem z ich zadawaniem) lub w formie rozmowy superwizyjnej (np. kiedy Coach-Klient mówi, że ma blokadę przed zadawaniem mocnych pytań i potrzebuje się temu poprzyglądać).

Trzy rodzaje superwizji indywidualnej…

1. Pierwszy rodzaj superwizji, to SUPERWIZJA PROWADZONA W OPARCIU O TEMAT COACHA-KLIENTA. Coach-Klient przychodzi z tematem, któremu potrzebuje się poprzyglądać, który wymaga „przepracowania”. Aby można było mówić tutaj o superwizji temat Coacha-Klienta zawsze dotyczyć musi pracy coachingowej (warsztatu pracy) Coacha-Klienta, tego co jest w danym momencie swego rodzaju wyzwaniem. Wtedy sesja superwizyjna opiera się o temat z jakim przyszedł Coach-Klient – on jest punktem wyjścia do prowadzenia spotkania. Ten rodzaj superwizji indywidualnej najczęściej dotyczy superwizji rozwojowej lub problemowej. Przykładowe tematy jakimi może przyjść Coach-Klient na ten rodzaj superwizji indywidualnej to:

* Dylemat: czy najpierw zrobić akredytację coacha PCC czy akredytację superwizorską?

* Co mogę zrobić, kiedy w sesji pojawiają mi się emocje – szklą mi się oczy?

* Czy powinienem przyjąć zlecenie X?

* Czy jestem bardziej coachem czy mentorem? Co wolę?

Prowadząc ten rodzaj superwizji indywidualnejSuperwizor prowadzi tzw. rozmowę superwizyjną, która ma na celu pobudzenie do głębokiej refleksji. Coach-Klient – ma się przyjrzeć sobie w kontekście tematu z którym przyszedł, ma wyciągnąć wnioski. Podczas rozmowy superwizyjnej Superwizor:

– Zadaje pytania coachingowe

– Motywuje do refleksyjnego uczenia się, zachęca do wyciągania wniosków, do pracy nad tematem

– Zmienia/poszerza perspektywę Coacha-Klienta

– Może być dyrektywny, może dzielić się wiedzą i doświadczeniem, pokazywać narzędzia, metody pracy

– Zawsze wspiera Coacha-Klienta

– Daje rozwojowy feedback (pokazuje mocne strony oraz obszary do rozwoju)

Bardzo ważne jest tutaj, aby pamiętać, że elementy z których superwizor korzysta podczas superwizji indywidualnej, będą dopasowane do poziomu rozwoju Coacha-Klienta oraz tematu z jakim przyszedł. Podczas pracy Coach-Klient może zmienić temat, może coś odkryć, uświadomić sobie. Superwizor musi być czuły na wszelkie znaki, musi stworzyć przyjazną i bezpieczną do rozwoju atmosferę, ale też musi elastycznie reagować na potrzeby Coacha-Klienta, pamiętając że jest to superwizja i temat zawsze musi dotyczyć pracy Coacha-Klienta jako coach.

• Wyróżniony drugi rodzaj, to SUPERWIZJA PROWADZONA W OPARCIU O ODSŁUCHANĄ SESJĘ lub udział Superwizora jako obserwatora w realnej sesji. Ta form przybiera dwa warianty:

WARIANT 1:

Coach-Klient przesyła Superwizorowi nagraną sesję (ok. 30min). Superwizor odsłuchuje ją, a następnie na spotkaniu prowadzona jest superwizja, która dotyczy nagrania. W zależności od tego jaki jest cel Coacha-Klienta na superwizję, w tym kontekście Superwizor przygląda się sesji.

WARIANT 2:

Podczas superwizji Superwizor uczestniczy w realnej sesji Coacha z Klientem, będąc obserwatorem (obserwacja uczestnicząca). W naturalnych warunkach obserwuje coacha, następnie (już bez obecności Klienta) prowadzona jest superwizja.

• Trzeci rodzaj superwizji indywidualnej to SUPERWIZJA PROWADZONA  W OPARCIU O PRZEPROWADZONĄ PODCZAS SUPERWIZJI SESJĘ.

Podczas tego rodzaju superwizji indywidualnej Superwizor wchodzi w rolę Klienta, z kolei Coach-Klient w rolę Coacha i przeprowadza sesję (ok. 20-30min).

Superwizor pełni więc tutaj podwójną rolę:

1. jest Klientem coachingu;
2. jest Superwizorem – przygląda się sesji zgodnie z celem z jakim przyszedł Coach-Klient na superwizję;

Drugi i trzeci rodzaj superwizji są do siebie podobne – ponieważ punktem wyjścia jest swego rodzaju materiał badawczy – sesja jaką przeprowadził Coach-Klient. Podczas tych superwizji również następuje etap refleksyjnego uczenia się, gdzie Coach-Klient – ma się przyjrzeć sobie, ma wyciągnąć wnioski, poddać się refleksji w kontekście swojego warsztatu pracy, tematu z którym przyszedł i tego jak poprowadził sesję. Te dwa rodzaje superwizji często stosuje się przy superwizji normatywnej, ale nie wykluczają one pracy na obszarach problemowym czy rozwojowym. Tematy z jakie można poddawać tym sposobom pracy to np.

* Zadawanie mocnych, głębokich pytań

* Wspieranie Klienta

* Poszerzanie perspektywy

* Odzwierciedlanie

* Budowanie kontraktu

* Na ile w sesjach jestem coachem, a na ile mentorem?

* Zaangażowanie emocjonalne Coacha w proces z Klientem.

Pytania jakie podczas tych dwu rodzajów superwizji po odsłuchaniu/obejrzeniu sesji coachingowej Superwizor może zadawać tj. np.:

• Z czego jesteś zadowolony?
• Co byś zmienił?
• Co służyło Klientowi?
• Co Klientowi przeszkadzało?
• Jak interwencja X wpłynęła na klienta?
• Jak się czułeś zadając takie pytania?
• Jak widzisz swoje interwencje?
• Co Cię powstrzymało?
• A co by było gdybyś zaryzykował?
• Jak to wpłynęło na Klienta?
• Jak to wpłynęło na Ciebie?

Tutaj znów, niezbędnym jest, aby podczas superwizji, Superwizor był elastyczny, i jak mówi Kasia Dujanowicz „umiał zrobić szpagat i rozciągnąć się”. Zgodnie z potrzebami Coacha-Klienta – tematem z jakim przyszedł, ale też rodzajem superwizji (normatywna, problemowa, rozwojowa), stopniem rozwoju Coacha-Klienta pytania muszą być odpowiednio dopasowane, a interwencje maksymalnie użyteczne. Stąd w superwizji Superwizor może być dyrektywny (mówi co było dobre, a co złe w kontekście norm, kompetencji), może dzielić się doświadczeniem/odczuciami, ale też wiedza czy narzędziami do pracy, inspirować, poszerzać perspektywę itp.

Kilka słów na podsumowanie…

Wskazany podział, daje ramy, wskazuje pewną drogę jak pracować podczas superwizji indywidualnej, o co należy zadbać. Konieczne jest jednak pamiętanie o kilku stałych elementach, które prowadząc superwizję muszą wystąpić bez względu na to, jaki jest to rodzaj superwizji. Są to: kontrakt – zawierany na początku superwizji, niezbędny, pozwalający nam zadbać zarówno o nas samych – Superwizorów, ale też o naszych Klientów, pozwala dookreślić nad czym będzie odbywała się praca superwizyjna – jej zakres, formę, ale też spodziewane efekty. Podczas superwizji musi być też podsumowanie – wyciągnięcie wniosków, zamknięcie klamrą superwizji.

Dla mnie superwizje indywidualne są bardzo inspirujące, uwielbiam pracę z Coachem-Klientem w formule 1:1, mam jednak świadomość, że tutaj linia między coachingiem a superwizją jest bardzo cienka. Stąd podział, jaki Wam pokazałam jest mi bardzo pomocny i mam nadzieję, że i dla Was taki się okaże.

POWODZENIA!!!